De geheime diensten AIVD en MIVD hebben onrechtmatigheden begaan, constateert een onderzoekscommissie vandaag. Maar welke zijn dat en hebben ze mij ook afgeluisterd? Politiek verslaggever Fons Lambie legt uit.
1. Hoe zit het met die onrechtmatigheden?
Het gaat om verschillende gevallen. De MIVD verzamelt met grote schotels in Friesland al het communicatieverkeer via satelliet en radio in landen zoals Afghanistan of Somalië. Zodra de diensten weten dat ze niks met de communicatiegegevens kunnen, zijn ze verplicht om het te verwijderen. Maar volgens de CTIVD (Commissie van Toezicht betreffende Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten) zijn die gegevens ook gebruikt voor een zoektocht naar nieuwe verdachten en nieuwe verbanden en dat is niet de bedoeling.
Daarnaast heeft de MIVD zulke gegevens gedeeld met buitenlandse geheime diensten. Maar daar had de minister toestemming moeten geven om die gegevens te delen, vindt de CTIVD.
Ook heeft de AIVD ingebroken op computers zonder toestemming van de minister. Zo'n inbraak staat gelijk aan een tap en daar had volgens de commissie toestemming van de minister voor moeten zijn gevraagd. Om welke operatie het precies gaat, wordt geheim gehouden. Maar het is mogelijk dat het gaat over het inbreken op webfora. De AIVD heeft webfora gehackt waar jihad-strijders op zouden zitten.
Volgens de commissie moet goed gekeken worden naar de wet, omdat die nu te weinig privacy-bescherming biedt.
2. Hoe kan het dat de diensten zich niet aan de wet houden?
De wetten over de geheime diensten stammen uit 2002. In die wet is geen rekening gehouden met bijvoorbeeld het inbreken op internetsites. Simpelweg omdat internet toen nog niet zo belangrijk was.
De geheime diensten zijn sinds die tijd ook meer chatsessies, e-mails en telefoongesprekken gaan verzamelen. De inbreuk op de persoonlijke levenssfeer gaat dus verder dan in 2002 voor mogelijk werd gehouden, schrijft de commissie. Maar de conclusie dat de wet is overtreden, wil de CTIVD niet trekken.
3. Hebben daar ook gewone Nederlanders last van gehad?
Dat kan, maar dat is niet duidelijk. Volgens de voorzitter van de CTIVD, Harm Brouwer, gaat het om zogenaamde SIGINT-communicatie (satelliet- en radioverkeer). Dat is in principe gericht op gebieden in het buitenland. Het kan dus gaan om iemand die vanuit Nederland met het buitenland belt via satelliet- of radiocommunicatie.
4. Is het vergelijkbaar met het grote afluisterschandaal in Amerika?
Nee, daar lijkt het niet op. De Nederlandse geheime diensten hebben zich niet schuldig gemaakt aan grootschalige, illegale afluister- en aftappraktijken, schrijft de commissie. De AIVD en de MIVD voldoen over het algemeen aan de wet, behalve de bovenstaande onrechtmatigheden.
5. Wat gaat het kabinet hieraan doen?
Een paar maanden geleden verscheen het rapport van commissie-Dessens. Die pleit voor meer toezicht en modernisering van de wetgeving. Dat gaat nu gebeuren. Voortaan moet de minister toestemming geven als er data wordt uitgewisseld met buitenlandse diensten. Intern wordt de ambtelijke aansturing van de AIVD aangepast. Er wordt gekeken hoe klachten beter kunnen worden behandeld en er wordt regelmatig gekeken of de wet nog wel actueel is.
Een van de belangrijkste conclusies van de commissie-Dessens was dat geheime diensten ook op veel grotere schaal internet- en telefoonverkeer (kabelgebonden-communicatie) moeten mogen tappen. Dat besluit neemt het kabinet nog niet. Er moet eerst een ‘nieuwe balans komen tussen veiligheid en privacy’.
www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/onrec...-ik-ook-afgeluisterd
